Πηγή: sigmalive.com
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε κυπριακό καθεστώς ύψους 1 δισ. ευρώ για την παροχή στήριξης σε επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενα άτομα στο πλαίσιο της έξαρσης του κορωνοϊού. Το καθεστώς εγκρίθηκε βάσει του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις.
Η κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού δήλωσε σχετικά: «Αυτό το καθεστώς ύψους 1 δισ. ευρώ θα επιτρέψει στην Κύπρο να στηρίξει τις επιχειρήσεις και τα αυτοαπασχολούμενα άτομα που επλήγησαν από την πανδημία του κορωνοϊού μέσω της παροχής κρατικών εγγυήσεων για δάνεια. Το καθεστώς θα βοηθήσει τις εταιρείες αυτές να καλύψουν τις ελλείψεις ρευστότητας που αντιμετωπίζουν λόγω της συνεχιζόμενης κρίσης. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τα κράτη μέλη για την εξεύρεση των βέλτιστων λύσεων για τη στήριξη των επιχειρήσεων σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ.»
Το κυπριακό μέτρο στήριξης
Η Κύπρος κοινοποίησε στην Επιτροπή, βάσει του προσωρινού πλαισίου, καθεστώς για τη στήριξη των επιχειρήσεων που επλήγησαν από την έξαρση του κορωνοϊού και από τα περιοριστικά μέτρα που έπρεπε να εφαρμόσει η κυπριακή κυβέρνηση για τον περιορισμό της διασποράς του ιού.
Η στήριξη θα λάβει τη μορφή κρατικών εγγυήσεων για νέα δάνεια. Το μέτρο θα είναι ανοικτό σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς (εκτός από τον χρηματοπιστωτικό τομέα). Στόχος του καθεστώτος είναι η παροχή ρευστότητας σε βιώσιμες επιχειρήσεις που αντιμετώπισαν διαταραχή της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας λόγω της έξαρσης του κορωνοϊού.
Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το κυπριακό μέτρο συνάδει με τις προϋποθέσεις που θέτει το προσωρινό πλαίσιο. Ειδικότερα, το καθεστώς i) αφορά νέα δάνεια με ελάχιστη ληκτότητα τρεις μήνες και μέγιστη ληκτότητα έξι έτη· ii) προβλέπει κάλυψη της εγγύησης έως 70 % του αρχικού κεφαλαίου του δανείου· iii) προβλέπει ελάχιστη αμοιβή για την εγγύηση· iv) περιέχει επαρκείς διασφαλίσεις ώστε να εξασφαλίζεται ότι η στήριξη διοχετεύεται αποτελεσματικά από τους ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στους δικαιούχους που την έχουν ανάγκη· και v) διασφαλίζει ότι η στήριξη θα χορηγηθεί το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021.
Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μέτρο είναι αναγκαίο, κατάλληλο και αναλογικό για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας κράτους μέλους, σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ και τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο προσωρινό πλαίσιο.
Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή ενέκρινε το μέτρο ενίσχυσης βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Ιστορικό
Η Επιτροπή ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να κάνουν χρήση της πλήρους ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις με στόχο τη στήριξη της οικονομίας στο πλαίσιο της έξαρσης του κορονοϊού. Το προσωρινό πλαίσιο, όπως τροποποιήθηκε στις 3 Απριλίου, στις 8 Μαΐου, στις 29 Ιουνίου και στις 13 Οκτωβρίου 2020, καθώς και στις 28 Ιανουαρίου 2021, προβλέπει τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων που μπορούν να χορηγούν τα κράτη μέλη:
i) Άμεσες επιχορηγήσεις, εισφορές μετοχικού κεφαλαίου, επιλεκτικά φορολογικά πλεονεκτήματα και προκαταβολές ύψους έως και 225 000 ευρώ σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον πρωτογενή γεωργικό τομέα, 270 000 ευρώ σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και 1,8 εκατ. ευρώ σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε οποιονδήποτε άλλον τομέα για την κάλυψη των επειγουσών αναγκών τους σε ρευστότητα. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να χορηγούν, για ποσά ονομαστικής αξίας έως και 1,8 εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση, δάνεια με μηδενικό επιτόκιο ή εγγυήσεις για δάνεια οι οποίες θα καλύπτουν το 100 % του κινδύνου, με εξαίρεση τον πρωτογενή γεωργικό τομέα και τον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, όπου ισχύουν τα όρια των 225 000 ευρώ και των 270 000 ευρώ ανά επιχείρηση, αντίστοιχα.
ii) Κρατικές εγγυήσεις για δάνεια σε επιχειρήσεις για να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες εξακολουθούν να χορηγούν δάνεια στους πελάτες που τα χρειάζονται. Αυτές οι κρατικές εγγυήσεις μπορούν να καλύπτουν έως και το 90 % του κινδύνου των δανείων που βοηθούν τις επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσες ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης και σε επενδύσεις.
iii) Επιδοτούμενα κρατικά δάνεια σε επιχειρήσεις (χρέη με ανώτερη εξοφλητική προτεραιότητα ή μειωμένης εξασφάλισης) με ευνοϊκά επιτόκια. Τα δάνεια αυτά μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσες ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης και σε επενδύσεις.
iv) Διασφαλίσεις για τις τράπεζες που διοχετεύουν κρατικές ενισχύσεις στην πραγματική οικονομία. Το πλαίσιο καθιστά σαφές ότι οι εν λόγω ενισχύσεις θεωρούνται άμεσες ενισχύσεις στους πελάτες των τραπεζών, και όχι στις ίδιες τις τράπεζες, και παρέχει οδηγίες σχετικά με τον τρόπο εξασφάλισης της ελάχιστης δυνατής στρέβλωσης του ανταγωνισμού μεταξύ τραπεζών.
v) Δημόσια βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων για όλες τις χώρες, χωρίς το εκάστοτε κράτος μέλος να χρειάζεται να αποδεικνύει ότι η αντίστοιχη χώρα παρουσιάζει προσωρινά «μη εμπορεύσιμους κινδύνους».
vi) Στήριξη στην έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) που σχετίζεται με τον κορονοϊό για να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα κρίση στον τομέα της υγείας, με τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, επιστρεπτέων προκαταβολών ή φορολογικών πλεονεκτημάτων. Μπορεί να χορηγείται πριμοδότηση για έργα διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών.
vii) Στήριξη για την κατασκευή και ανακλιμάκωση εγκαταστάσεων δοκιμών για την ανάπτυξη και τη δοκιμή σχετικών προϊόντων (όπως εμβόλια, αναπνευστήρες και προστατευτικός ρουχισμός) που χρειάζονται για την αντιμετώπιση της έξαρσης του κορονοϊού, έως την πρώτη βιομηχανική τους αξιοποίηση. Η στήριξη αυτή μπορεί να λάβει τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, φορολογικών πλεονεκτημάτων, επιστρεπτέων προκαταβολών και εγγυήσεων κάλυψης ζημιών. Οι επιχειρήσεις μπορούν να επωφελούνται από πριμοδότηση όταν η επένδυσή τους λαμβάνει στήριξη από περισσότερα του ενός κράτη μέλη και όταν η επένδυση ολοκληρώνεται εντός δύο μηνών από τη χορήγηση της ενίσχυσης.
viii) Στήριξη για την παραγωγή προϊόντων που σχετίζονται με την αντιμετώπιση της έξαρσης του κορονοϊού με τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, φορολογικών πλεονεκτημάτων, επιστρεπτέων προκαταβολών και εγγυήσεων κάλυψης ζημιών. Οι επιχειρήσεις μπορούν να επωφελούνται από πριμοδότηση όταν η επένδυσή τους λαμβάνει στήριξη από περισσότερα του ενός κράτη μέλη και όταν η επένδυση ολοκληρώνεται εντός δύο μηνών από τη χορήγηση της ενίσχυσης.
ix) Στοχευμένη στήριξη με τη μορφή αναβολής της καταβολής των φόρων και/ή αναστολής των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για τους τομείς, τις περιφέρειες ή τους τύπους επιχειρήσεων που πλήττονται περισσότερο από την έξαρση της νόσου.
x) Στοχευμένη στήριξη με τη μορφή επιδοτήσεων μισθού για τους εργαζομένους σε επιχειρήσεις τομέων ή περιφερειών που έχουν πληγεί περισσότερο από την έξαρση του κορονοϊού, οι οποίες θα έπρεπε διαφορετικά να απολύσουν προσωπικό.
xi) Στοχευμένη ενίσχυση ανακεφαλαιοποίησης σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, εφόσον δεν είναι διαθέσιμη άλλη κατάλληλη λύση. Προβλέπονται διασφαλίσεις για την αποφυγή αδικαιολόγητων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά: όροι σχετικά με την αναγκαιότητα, την καταλληλότητα και το μέγεθος της παρέμβασης· όροι για την είσοδο του κράτους στο κεφάλαιο εταιρειών και τη σχετική αμοιβή· όροι σχετικά με την έξοδο του κράτους από το κεφάλαιο των οικείων εταιρειών· όροι σχετικοί με τη διακυβέρνηση, μεταξύ άλλων απαγόρευση διανομής μερισμάτων και ανώτατα όρια στις αποδοχές των ανώτερων διοικητικών στελεχών· απαγόρευση διεπιδότησης και εξαγοράς και επιπρόσθετα μέτρα για να περιοριστούν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού· απαιτήσεις διαφάνειας και υποβολής εκθέσεων.
xii) Στήριξη για μη καλυπτόμενες πάγιες δαπάνες προς επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν μείωση του κύκλου εργασιών κατά τη διάρκεια της επιλέξιμης περιόδου κατά τουλάχιστον 30 % σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019 στο πλαίσιο της έξαρσης του κορονοϊού. Η στήριξη θα καλύψει μέρος των πάγιων δαπανών των δικαιούχων που δεν καλύπτονται από τα έσοδά τους, με ανώτατο όριο το ποσό των 10 εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση.
Η Επιτροπή θα δώσει επίσης τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να μετατρέπουν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 επιστρεπτέα μέσα (π.χ. εγγυήσεις, δάνεια, επιστρεπτέες προκαταβολές) που χορηγούνται βάσει του προσωρινού πλαισίου σε άλλες μορφές ενίσχυσης, όπως άμεσες επιχορηγήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι όροι του προσωρινού πλαισίου.
Το προσωρινό πλαίσιο επιτρέπει στα κράτη μέλη να συνδυάζουν όλα τα μέτρα στήριξης, εκτός από δάνεια και εγγυήσεις για το ίδιο δάνειο και εφόσον δεν υπερβαίνουν τα όρια που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο. Επιτρέπει επίσης στα κράτη μέλη να συνδυάζουν όλα τα μέτρα στήριξης που εγκρίνονται βάσει του προσωρινού πλαισίου με τις υφιστάμενες δυνατότητες χορήγησης ενισχύσεων ήσσονος σημασίας, ύψους έως 25 000 ευρώ σε διάστημα τριών οικονομικών ετών για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον πρωτογενή γεωργικό τομέα, 30 000 ευρώ σε διάστημα τριών οικονομικών ετών για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και 200 000 ευρώ σε διάστημα τριών οικονομικών ετών για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε οποιονδήποτε άλλον τομέα. Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη πρέπει να δεσμευτούν ότι θα αποφεύγουν την αδικαιολόγητη σώρευση μέτρων στήριξης για τις ίδιες επιχειρήσεις, ώστε η στήριξη να περιορίζεται στην κάλυψη των πραγματικών αναγκών τους.
Επιπλέον, το προσωρινό πλαίσιο συμπληρώνει τις πολλές άλλες δυνατότητες που έχουν ήδη στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη για τον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της έξαρσης του κορονοϊού, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Στις 13 Μαρτίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τη συντονισμένη οικονομική αντίδραση στην έξαρση της νόσου COVID-19, στην οποία περιγράφονται οι εν λόγω δυνατότητες. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη μπορούν να προβαίνουν σε αλλαγές γενικής εφαρμογής υπέρ των επιχειρήσεων (π.χ. αναβολή φόρων ή επιδότηση της εργασίας μειωμένου ωραρίου σε όλους τους τομείς), οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Μπορούν επίσης να χορηγούν αποζημίωση σε επιχειρήσεις για ζημίες τις οποίες υπέστησαν και οι οποίες προκλήθηκαν άμεσα από την έξαρση του κορονοϊού.
Το προσωρινό πλαίσιο θα εφαρμοστεί έως το τέλος Δεκεμβρίου 2021. Για να υπάρξει ασφάλεια δικαίου, η Επιτροπή θα αξιολογήσει, πριν από την εν λόγω ημερομηνία, αν το πλαίσιο θα πρέπει να παραταθεί.
Η μη εμπιστευτική εκδοχή της απόφασης θα δημοσιευτεί με αριθμό υπόθεσης SA.64326 στο μητρώο κρατικών ενισχύσεων που περιλαμβάνεται στον ιστότοπο της Επιτροπής για τον ανταγωνισμό, αφού διευθετηθούν τυχόν ζητήματα απορρήτου. Οι νέες δημοσιεύσεις αποφάσεων για τις κρατικές ενισχύσεις στο διαδίκτυο και στην Επίσημη Εφημερίδα αναρτώνται στο Competition Weekly e-News (εβδομαδιαίο ηλεκτρονικό δελτίο για τον ανταγωνισμό).
