Οι οποιεσδήποτε συνέπειες του κορωνοϊού στην Κυπριακή αλλά και παγκόσμια οικονομία δεν μπορούν να υπολογισθούν με ακρίβεια σήμερα. Με βάση τα σημερινά μέτρα που ισχύουν, η κάθε μέρα που περνά είναι και μια τεραστία ζημία. Για την οικονομία της Κύπρου το κόστος υπολογίζεται περίπου στα €20 εκατομμύρια την ημέρα. Το μόνο που μπορεί να γίνει και γίνεται, είναι προβλέψεις με βάση κάποια δεδομένα, αλλά ακριβή συμπεράσματα θα μπορούμε να έχουμε με το πέρας αυτής της περιπέτειας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η παγκόσμια οικονομία σείεται συθέμελα.
Οικονομικοί αναλυτές ανά τον κόσμο προβλέπουν ότι οι τομείς που θα επηρεαστούν περισσότερο είναι οι τομείς του τουρισμού, αεροπορικών εταιριών, εταιρειών πετρελαίου, αυτοκινητοβιομηχανίας, καταναλωτικών αγαθών και ηλεκτρονικών. Αυτό δεν σημαίνει ότι άλλοι τομείς θα μείνουν ανεπηρέαστοι όπως για παράδειγμα ο κατασκευαστικός τομέας ή αλλιώς ο τομέας των ακινήτων.
Προ κορωνοϊού, ο τομέας των ακινήτων στην Κύπρο παρουσίαζε μια κάμψη. Με βάση τα στατιστικά του κτηματολογίου, το 2020 είναι η πρώτη χρονιά μετά το 2014 οπού οι συνολικές καταθέσεις πωλητήριών εγγράφων παρουσιάζουν μικρή μείωση, -3% για τον μήνα Ιανουάριο και -11% για τον μήνα Φεβρουάριο. Οι προβλέψεις ήταν ότι θα συνεχιζόταν αυτή η μικρή μείωση η οποία θα διέφερε από περιοχή σε περιοχή.
Καθώς οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί και η ακύρωση μεγάλων εκδηλώσεων (διεθνείς εκθέσεις) ελήφθησαν γρήγορα ως μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης του ιού από τα κράτη, είχαν ως αποτέλεσμα τη δραματική μείωση των προσωπικών συναντήσεων, των ξεναγήσεών και επισκέψεων στις τοποθεσίες των ακίνητών. Αναπόφευκτά και οι πωλήσεις ακινήτων και οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα έχει μειωθεί αισθητά. Ο Μάρτιος και κυρίως ελέω της πανδημίας παρουσιάζει μια Παγκύπρια μείωση της τάξης του -33%.
Μείωση είχε παρουσιασθεί και στις τιμές ακινήτων. Σύμφωνα με προκαταρκτική εκτίμηση της Στατιστικής Υπηρεσίας, ο δείκτης τιμών κατοικιών για το τέταρτο τρίμηνο του 2019, υπολογίζεται στις 101,81 μονάδες. Συγκρινόμενος με το τρίτο τρίμηνο του 2019 ο δείκτης μειώθηκε κατά 3,7% και σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2018 μειώθηκε κατά 4,8%.
Για τη Λάρνακα τα πράγματα ήταν κάπως διαφορετικά. Τον Ιανουάριο η Λάρνακα παρουσίασε αύξηση στην κατάθεση πωλητηρίων εγγράφων κατά 29%, τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση από όλες τις επαρχίες οι οποίες ως επί το πλείστων παρουσιάζουν αρνητικά πρόσημα. Τον Φεβρουάριο υπήρξε μικρή μείωση του -6% και τον Μάρτιο -10%. Επίσης η Στατιστική Υπηρεσία ανακοίνωσε πως αριθμός των αδειών οικοδομής που εκδόθηκαν από τις αρχές του Δήμου και την Επαρχιακή Διοίκηση κατά τον Ιανουάριο 2020 παρουσιάζει αύξηση 89,7% στην Λάρνακα σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2019.
Αναπόφευκτά οι συνέπειες της πανδημίας θα επηρεάσουν και την αγορά της Λάρνακας η οποία όμως μπορεί να ελπίζει ότι διαθέτει πολύ καλές προοπτικές ανάκαμψης. Οι κυριότεροι λόγοι είναι τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα τα οποία είχαν προγραμματισθεί με κυριότερο την συμφωνία για ανάπτυξη της Μαρίνας και Λιμανιού. Η επικείμενη ολοκλήρωση της μετακίνησης των εγκαταστάσεων πετρελαίου, η ολοκλήρωση του Metropolis mall, της Λαϊκής Αγοράς και πολλά άλλα έργα, προσδίδουν στην Λάρνακα προοπτικές οι οποίες θα επαναφέρουν το συντομότερο στην πόλη μας το ενδιαφέρον επενδυτών.
Απαραίτητο ρόλο φυσικά στην επαναφορά της οικονομίας κατέχουν το κράτος και οι τράπεζες. Από την μια έχουμε δει την αποφασιστικότητα του κράτους για μέτρα στήριξης της οικονομίας μέσω διαφόρων δαπανηρών σχεδίων και την διοχέτευση ρευστού όπου θα κρατήσει και θα τονώσει την αγορά. Από την άλλη οι τράπεζες οφείλουν να στηρίξουν την οικονομία όχι μόνο μέσω χαμηλότοκου δανεισμού αλλά και αφαιρώντας τα αυστηρά ως και ακραία κριτήρια παραχώρησης δανείων για αγορά ακινήτων.
Ο τόπος μας αλλά και ολόκληρός ο κόσμος βρίσκεται ενώπιων πρωτόγνωρών καταστάσεων. Αναπόφευκτα θα διαβούμε δύσκολους και δύσβατους δρόμους αλλά θεωρώ ότι με επιμονή, υπομονή, σύνεση και υπευθυνότητα θα ξεπεράσουμε και αυτό τον σκόπελο.
Βασίλης Αρτεμιου
Διευθύνων Σύμβουλος Seven Property Group
