Αποκωδικοποιώντας τις τάσεις και ανακαλύπτοντας ευκαιρίες
Μια ματιά στο πως οι Κύπριοι συμπεριφέρονται στην μετα-Covid εποχή.
Έχουμε ακούσει πολλούς να το λένε. Κυβερνητικοί εκπρόσωποι, επιχειρηματίες, μάρκες, επαγγελματίες υγείας ακόμα κι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι όπως εσένα κι εμένα.
«Η επιστροφή στην κανονικότητα δεν θα είναι ίδια. Θα ζήσουμε μια νέα πραγματικότητα»
Όντως! Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι η πανδημία Covid-19 επέφερε μαζική και ταχεία αλλαγή σε πολλά σημεία της ζωής μας. Ωστόσο, αυτό που δεν είναι σαφές είναι το πόσο θα κρατήσει αυτή η αλλαγή με την άρση των περιοριστικών μέτρων και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις τους στον Κύπριο αλλά και τις επιχειρήσεις.
Της Άνθης Πάσιη*
Οι νέες τάσεις που δημιουργούνται, γίνονται ολοένα και πιο προφανείς όσο παρατηρούμε τις αλλαγές που συμβαίνουν γύρω μας αλλά και τις συμπεριφορές διαφόρων ομάδων ανθρώπων.
Η συνειδητοποίηση ότι το κοινό αλλάζει, μπορεί αρχικά να προκαλέσει κάποια ανησυχία, όμως οι μάρκες και οι επιχειρήσεις που αντιλαμβάνονται αυτές τις αλλαγές και πάνε ένα βήμα παραπέρα, είναι αυτές που δημιουργούν τις ευκαιρίες. Πρόσφατο παράδειγμα, η ανακοίνωση του Mark Zuckerberg την προηγούμενη εβδομάδα σχετικά με το λανσάρισμα των Facebook Shops – μια νέα πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου που δημιουργεί καινούργια δεδομένα στην αγορά, επιτρέποντας σε επιχειρήσεις να δημιουργούν εύκολα το ηλεκτρονικό τους κατάστημα στο Facebook και Instagram εντελώς δωρεάν.
Λαμβάνοντας υπόψη την αυξανόμενη ανάγκη του κοινού για ευκολία σε διαδικτυακές συναλλαγές, αλλά και τα εμπόδια εισόδου για μικρότερες επιχειρήσεις, που ενδέχεται να μην έχουν την υποδομή για εγκατάσταση ηλεκτρονικού καταστήματος, το Facebook βλέπει την ευκαιρία να επιλύσει προβλήματα αλλά και να δημιουργήσει καινούρια έσοδα για την εταιρεία.
Τέτοιες ευκαιρίες υπάρχουν πολλές. Το κλειδί είναι να παρακολουθούμε συνεχώς τι συμβαίνει γύρω μας, τις συμπεριφορές του κοινού, και το πιο σημαντικό, να αποκωδικοποιούμε τις τάσεις και να αναγνωρίσουμε τις ευκαιρίες που δημιουργούν.
Πιο κάτω μερικές από τις τάσεις του Κύπριου πριν, κατά και μετά την καραντίνα, αλλά και τι μας δείχνουν αυτές.
- Πάμε για περπάτημα;
Ο κόσμος βγήκε στους δρόμους να περπατήσει. Το είδαμε όλοι και είναι και πολύ λογικό. Ξεκίνησε ως η πιο απλή μορφή άσκησης εκτός σπιτιού που μπορούσε να υιοθετήσει ο οποιοσδήποτε κατά τη διάρκεια της καραντίνας και φαίνεται να συνεχίζει να το πράττει ακόμα.
Το να επιτρέπεται να βγεις από το σπίτι μία φορά την ημέρα για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, σήμαινε ότι οι άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για τουλάχιστον 2 λόγους. Πρώτος λόγος, το σωματικό όφελος της άσκησης και δεύτερος λόγος η αίσθηση διαφυγής. Την αίσθηση της ελευθερίας που είχε χάσει. Έτσι οι άνθρωποι άρχισαν να περπατούν. Και συνεχίζουν να το κάνουν και τώρα που έχουν αρθεί οι περιορισμοί.
- Οι ρόδες κάνουν comeback
Είμαι απόλυτα σίγουρη πως είτε γνωρίζετε κάποιον που αγόρασε πρόσφατα ποδήλατο, είτε εσείς οι ίδιοι πήρατε το ποδηλατάκι σας και κάνατε τη βόλτα σας τις τελευταίες εβδομάδες. Τα ποδήλατα είναι παντού. Οι παραλιακοί Λεμεσού και Λάρνακας έχουν γεμίσει με τροχούς και όχι μόνο ποδηλάτου. Οι GenZs και Millennials ξεθάβουν τα rollerblades και τα skateboard των εφηβικών τους χρόνων, ή ακόμα αγοράζουν καινούρια και ξεχύνονται στα πάρκα και τους πεζόδρομους.
Με μια πρώτη ματιά, θα έλεγε κανείς ότι η τάση αυτή δημιουργήθηκε από την ανάγκη άσκησης. Ωστόσο, αξίζει και μια δεύτερη ματιά. Όλοι ξέρουμε πως θα μπορούσαμε πολύ εύκολα να γυμναστούμε στο σπίτι – τα δωρεάν προγράμματα εκγύμνασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτή την περίοδο είναι πολλά. Κι όμως επιλέγουμε να ασχοληθούμε με μια εξωτερική δραστηριότητα. Σίγουρα αυτή η απόφαση συνδέεται με το αίσθημα ελευθερίας που αποζητούν οι περισσότεροι, είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα. Υπάρχει όμως και μια άλλη παρατήρηση σε αυτό το σημείο, κι αυτό έχει να κάνει με το πώς ασχολείται ο κόσμος με αυτές τις δραστηριότητες. Πώς; Μα σε ομάδες. Ελάχιστος αριθμός δύο άτομα, πολλές φορές και πολύ περισσότερα. Οι βόλτες είτε με το ποδήλατο είτε με τα πατίνια, προφανώς ικανοποιούν και τις κοινωνικές ανάγκες του ανθρώπου. Οι άνθρωποι θέλουν να κοινωνικοποιηθούν. Έχουν την ανάγκη να ανταλλάξουν ιστορίες, να γελάσουν με τους φίλους τους, να συζητήσουν, ακόμη και απλώς να κάνουν παρέα, με τρόπο που τους προσφέρει το αίσθημα ελευθερίας αλλά και ασφάλειας.
- Να βρεθούμε σπίτι ή κάπου αλλού;
Από τη μία, η εμπιστοσύνη και η ασφάλεια θα αποτελέσει προτεραιότητα για πολλούς Κύπριους, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον. Από την άλλη, θέλουν και έχουν την ανάγκη να συναντήσουν φίλους και συγγενείς τώρα που απέκτησαν την ελευθερία τους. Πώς θα εξισορροπηθούν λοιπόν αυτοί οι δύο σχετικά αντικρουόμενοι παράγοντες μακροπρόθεσμα;
Ένα σενάριο είναι πως θα προτιμήσουμε να συναντηθούμε στο σπίτι. Η ασφάλεια που προσφέρει ο χώρος του σπιτιού μας ή του σπιτιού αυτών που εμπιστευόμαστε, πιθανόν να αποτελέσει και τον λόγο που θα καλέσουμε τους φίλους μας για δείπνο, ποτάκι ή ακόμα και για να δούμε μια ταινία. Είναι ένα περιβάλλον που μπορείς να ελέγξεις πολύ πιο εύκολα, από ένα εστιατόριο για παράδειγμα.
Από την άλλη, υπάρχει μια ομάδα ανθρώπων που αισθάνονται άβολα να έχουν άλλους στο χώρο τους και θα προτιμήσουν να συναντηθούν κάπου έξω. Με αυτόν τον τρόπο, ακόμα κι αν υπάρχει πιθανότητα κάποιος να είναι θετικός στον κορονοϊό, δεν θα νιώσουν την ανάγκη να απολυμάνουν ολόκληρο το σπίτι στο τέλος της επίσκεψης.
Υπάρχει, ωστόσο, και μια τρίτη επιλογή, η οποία έγινε σαφής το πρώτο Σαββατοκύριακο χωρίς περιορισμούς κυκλοφορίας. Ένα μέρος του κοινού φαίνεται να έχει αφήσει τον κορονοϊό πίσω του και να επιστρέφει στις προηγούμενες κοινωνικές του συνήθειες. Εάν κάνατε μια βόλτα στο Makenzy το Σάββατο βράδυ, θα ξεχνούσατε για μια στιγμή τι είναι το Covid-19 και εάν συνέβη ποτέ.
Αυτές είναι τρεις πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις και είναι πιθανό να δούμε και τις τρεις τους επόμενους μήνες. Ποια όμως τελικά θα επικρατήσει;
- Φέρνουμε τη φύση μέσα
Το σπίτι μας είναι το καταφύγιό μας. Η αλήθεια είναι πως πάντα είχε αυτό τον ρόλο, όμως ο τρόπος ζωής μας πριν από το Covid-19, πολλές φορές δεν μας επέτρεπε να το αντιμετωπίζουμε έτσι. Οι περισσότεροι ήμασταν συνεχώς απασχολημένοι, είτε με τη δουλειά, τα παιδιά, τις κοινωνικές υποχρεώσεις, έτσι τον λίγο ελεύθερο χρόνο που μπορεί να είχαμε, επιλέγαμε να τον περνάμε εκτός σπιτιού. Η καραντίνα ενίσχυσε πραγματικά την ιδέα ότι το σπίτι μας είναι το καταφύγιο μας, και ίσως γι’ αυτό να έχετε παρατηρήσει μια τάση αναβάθμισης αυτού του χώρου.
Ένας τρόπος με τον οποίο φαίνεται να το κάνουν αυτό οι Κύπριοι, είναι με το πράσινο. Τα λουλούδια και τα φυτά έχουν την τιμητική τους τους τελευταίους μήνες, πρώτον ως προσπάθεια επανασύνδεσης με τη φύση και, δεύτερον, για να κάνουμε το σπίτι μας ακόμα πιο ελκυστικό, σηματοδοτώντας ότι ο Κύπριος συνεχίζει, ακόμα και μετά την καραντίνα, να δίνει αξία στο σπίτι του και στον χρόνο που περνά εκεί.
- Ας βάψουμε άλλον ένα τοίχο
Βασισμένη στην ίδια ανάγκη αναβάθμισης του σπιτιού, είναι και η τάση DIY. Αυτή η τάση ξεκίνησε κατά την περίοδο της καραντίνας και στόχο είχε να λύσει κυρίως δύο προβλήματα. «Τι να κάνω με τόσο ελεύθερο χρόνο;» και «αυτός ο τοίχος χρειαζόταν ένα μπογιάτισμα». Το lockdown ήταν η περίοδος όπου ο Κύπριος μπορούσε επιτέλους να κάνει τις βελτιώσεις που πάντα ήθελε στο σπίτι του, αλλά ποτέ δεν είχε χρόνο να ολοκληρώσει, και φαίνεται ότι αυτή η τάση εξακολουθεί να είναι ενεργή ακόμα και σήμερα, με πολλούς Κύπριους να στρέφουν την προσοχή τους στον κήπο τους. Εάν αυτό συμβαίνει επειδή σκοπεύουν να περάσουν περισσότερο χρόνο στο σπίτι, με ή χωρίς φίλους, θα το δείξει ο χρόνος.
- Η τεχνολογία δεν είναι πρόβλημα πια
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τεχνολογία μας «έσωσε» κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας. Ήμασταν σε θέση να μιλήσουμε και να δούμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα, να δουλέψουμε από το σπίτι, να μετατρέψουμε το τραπέζι της κουζίνας σε θρανίο για τα παιδιά αλλά και να κάνουμε τα ψώνια μας online. Πριν από το Covid-19, οι περισσότεροι Κύπριοι χρησιμοποιούσαν την τεχνολογία κυρίως για σκοπούς ψυχαγωγίας και πλοήγησης στα κοινωνικά δίκτυα. Οι εξελίξεις όμως και οι περιορισμοί μας ανάγκασαν να την χρησιμοποιήσουμε με καινούργιους τρόπους που δεν εμπίπτουν στο comfort zone μας. Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι μια ευκαιρία για μάρκες και επιχειρήσεις να προσφέρουν επιπλέον ευκολίες στον καταναλωτή ή ακόμη και να δημιουργήσουν επιπλέον σημεία πώλησης. Η χρήση διαδικτυακών λύσεων ίσως να μην αποτελεί πλέον δυσκολία για το κοινό. Ίσως τα απαιτήσουν κιόλας εάν ένιωσαν ότι επωφελήθηκαν από αυτές κατά την περίοδο του lockdown.
- Ξοδεύω μεν με μέτρο δε
Ο πλείστος κόσμος είναι ενθουσιασμένος που έχει ανακτήσει την ελευθερία του, και αυτό οδηγεί στην επιθυμία για εξόδους. Από την άλλη ωστόσο, πολλοί έχουν πληγεί οικονομικά, ενώ οι ανησυχίες σχετικά με την οικονομία συνεχίζονται. Έχουμε λοιπόν μπροστά μας ένα προβληματισμό. Ο Κύπριος θα βγει, αλλά πόσο συχνά θα το κάνει και πόσα θα ξοδέψει; Ο καταναλωτής θα ψάξει τις ευκαιρίες. Θα παίρνει αγοραστικές αποφασίσεις με βάση την αξία που του προσφέρει η κάθε αγορά, είτε αφορά το κόστος αυτό καθαυτό, είτε την εμπειρία. Ποια επιλογή του δίνει περισσότερα; Παρατηρήστε με ποια κριτήρια λαμβάνει αγοραστικές αποφάσεις – είναι πιθανόν να απαιτήσει περισσότερα για το κάθε του ευρώ.
- Πάνω απ’ όλα η υγεία
Ακούγεται προφανές, αλλά αυτή η φράση κρύβει πολλές ευκαιρίες. Οι άνθρωποι εκτιμούν την υγεία τους ακόμη περισσότερο – αυτό είναι γεγονός. Ο κορονοΐος ενίσχυσε την σημαντικότητα του να προσέχουμε τους εαυτούς μας και αυτό οδήγησε πολλούς στην υιοθέτηση κάποιας δραστηριότητας όπως το περπάτημα. Μας ανάγκασε όμως να δώσουμε έμφαση και στην ψυχική και συναισθηματική μας υγεία.
Ο αναγκαστικός χρόνος στο σπίτι με περιορισμένο έλεγχο του τρόπου ζωής επηρέασε πολλούς Κύπριους σε συναισθηματικό επίπεδο. Οι γονείς κουράστηκαν με τα παιδιά στο σπίτι 24 ώρες το 24ωρο. Τα ζευγάρια αναγνώρισαν την ανάγκη τους για προσωπικό χρόνο ενώ σε αυτούς που ζουν μόνοι τους έλειψε η συντροφικότητα. Η αβεβαιότητα και η ανησυχία για το μέλλον επηρέασε την ψυχολογία πολλών. Η αναζήτηση υγείας πλέον αφορά σώμα και πνεύμα, αναγνωρίζοντας το όφελος μιας καινούργιας συνήθειας όπως το διάβασμα, ο διαλογισμός ή μιας πιο υγιεινής διατροφής.
Δεν γνωρίζουμε για πόσο καιρό θα διαρκέσουν αυτές οι τάσεις. Τα πράγματα αλλάζουν τόσο γρήγορα και ο άνθρωπος είναι απρόβλεπτο ον. Ωστόσο οι τάσεις, ανεξαρτήτως του πόσο διαρκούν, μας αποκαλύπτουν την ψυχοσύνθεση του κοινού. Μας δίνουν insights από τα οποία μπορούμε να δημιουργήσουμε ευκαιρίες. Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να έχουμε τα μάτια και τα αυτιά μας ανοιχτά, να κρατήσουμε τον άνθρωπο στον πυρήνα των αποφάσεών μας και το σημαντικότερο βήμα απ’ όλα, να δράσουμε.
Η Άνθη Πάσιη είναι η Business Development Manager της Εταιρείας Επικοινωνίας Partners VMLY&R
